Get Adobe Flash player

Drukarnia Braci Koziańśkich - Karmelicka 16

Udostępnij

To własnie tutaj - vis-à-vis naszego sklepu - mieściła się Drukarnia braci Koziańskich - drukarnia w której w początkowym okresie powstawał popularny "IKAC" - Ilustrowany Kuryer Codzienny - wysokonakładowy dziennik wydawany w latach 1910 - 1939 w Krakowie będący pierwszym dziennikiem o zasięgu ogólnopolskim. IKC będący nie tylko wydawnictwem, ale i koncernem prasowym został założony przez Mariana Dąbrowskiego.

Nowe pismo, którego pierwszy numer ukazał się z datą "niedziela 18 grudnia 1910" - kosztowało zaledwie 5 halerzy - co czyniło je ogólnodostępnym dla każdego. W początkowej fazie redakcja IKC mieściła się małym pokoiku Pałacu Spiskiego gdzie "skromna gazetka" licząca od 8 do 12 stron druku z odręcznie rysowanymi ilustracjami, odbijannymi z prymitywnych klisz z czasem urosła do największego i najbardziej wpływowego dziennika Drugiej Rzeczypospolitej. O sukcesie gazety napewno zdecydował coraz większy jej nakład, doskonała kampania reklamowa i kluczowy, niesamowicie sprawny kolportaż (numer zawsze gotowy był do rozpowszechniania już w południe - ściśle przestrzegano tej godziny nawet jeśli numer zawierał sporo błędów - nie było już czasu na ich poprawę - ponieważ IKC musiał pojawić się przed "Nową Reformą", która ukazywała się około godziny piętnastej. Dzięki temu przez trzy godziny gazeta nie miała żadnej konkurencji ponieważ żadne pismo w Krakowie nie pojawiało się o godzinie dwunastej), 
Pierwsze numery drukowane były na starej wyremontowanej maszynie rotacyjnej, pamiętającej jeszcze czasy tureckiego "Ikdama". Jak wspomina wtedy sam redaktor Stankiewicz (w 1910 redaktor odpowiedzialny za pracę redakcji, pomocnik Mariana Dąbrowskiego):
"...mała ta zgrabna maszynka umieszczona w lokalu drukarni od strony ul. Krupniczej, widoczna dla przechodniów budziła ogólne zainteresowanie... Obsługiwał ją maszynista Chorąży. Szwankowała stereotypia. Brak było fachowców, którzy dopiero na “IKC” poduczyli się odlewów i ich obróbki..."
Sama redakcja przenosiła się w późniejszym okresie jeszcze nie raz: w 1911 na Karmelicką właśnie do kilku pomieszczeń w gmachu zakładów graficznych braci Koziańskich (ówczesna Karmelicka 2), w 1913 IKC przenosi się do lokalu redakcyjnego przy ul. Wolskiej (Obecnie Józefa Piłsudskiego) - w tym czasie ze względu na wciąż rosnący nakład (w latach 1910–1918 kształtował się na poziomie: od 40 tys. egzemplarzy w 1912 roku, 47 tys. w roku 1917, aż  do 67 tys. w okresie wojen bałkańskich) druk odbywa się częściowo u braci Koziańskich i u Napoleona Tezla (drukarnia Narodowa). W 1915 roku redakcja powraca na ulicę Karmelicką zajmując tym razem całe piętro i prywatne mieszkanie Dąbrowskich, w 1918 mieści się w oficynach przy Basztowej 18, by wreszcie w 1927 roku na dobre umiejscowić się w Pałacu Prasy u zbiegu Wielopola i Starowiślnej. O samej historii Dąbrowskiego, IKAC-a oraz całego koncernu można by pisać wiele - ale to już zupełnie odrębna historia... na pamięć zasługuje jednak fakt, że początki drogi tak wielkiego pisma krzyżowały się z ulicą Karmelicką...

Zdjęcie - publikacja dzięki uprzejmości Narodowego Archiwum Cyfrowego - przedstawia fronton budynku przy ul. Karmelickiej, gdzie mieślciła się Drukarnia braci Koziańskich. Fotografia datowana na grudzień 1930 r.
(sygn. 1-G-1948-1)

 

 

Okładkę IKC publikujemy dzięki uprzejmosci Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej, która na swoich stronach zamieszcza cyforwe kopie IKC w całej okazałości od numeru pierwszego.

 

 

Bibliografia: Adam Bańdo - “Ilustrowany Kurier Codzienny” w dziewięćdziesiątą rocznicę powstania (1910–2000), Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis, Folia 9, tudia Ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia II (2003)
W. Zechenter, Upływa szybko życie, Kraków [1975], t. II, s. 12.
O. Jędrzejczyk, Morda reportera czyli Dom Pod Gruszką, Kraków 1995, s. 14.
Z. Leśnodorski, Wśród ludzi mojego miasta, Kraków 1958
Pamiętnik Jana Stankiewicza. Archiwum Państwowe w Krakowie. IT 2389
"Nadal o "Ikacu" - Janusz Maria Brzeski - szkicu monografii c.d. - Andrzej Wierzchowski
Wikipedia

Narodowe Archiwum Cyfrowe



Małopolska Biblioteka Cyfrowa